"مکان" و"خلاء" از دیدگاه ابوعلی سینا و ابوالبرکات بغدادی

نویسندگان

غلامحسین رحیمی

دانشگاه تربیت مدرس عبدالرسول عمادی

پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

چکیده

مکان فضایی است که جسم در آن قرار می-گیرد و خلاء حالتی است که این فضا از هر گونه ماده فیزیکی خالی می شود. امروزه این دو مفهوم تقریباً بدیهی انگاشته می شوند، اگرچه در دانش جدید نیز این همانی قطعی میان دو مفهوم مکان و فضا وجود ندارد، اولی به جسم برمی گردد و دومی به محیط آن. به طور کلی دو تلقی از مکان وجود داشته است مکان به عنوان سطح خارجی جسم و مکان به عنوان ابعاد سه گانه فضایی که جسم در آن واقع می شود. ارسطو مکان را سطح داخلی جسم حاوی و یا سطح خارجی جسم محوی دانسته است. ابن سینا درصدد اثبات این نظر است که مکان هیولا، صورت بعد یا خلاء نیست؛ بنابراین نهایت سطح یاد شده است. او برای تثبیت این مفهوم، با انواع دلایل به رد خلاء اقدام می کند. ابوالبرکات بغدادی می گوید که به همان دلایلی که مکان می تواند سطح باشد حجم نیز می تواند باشد، بنابراین مکان همه حجمی است که جسم درآن واقع می شود. به نظر می رسد در این میان ابن-سینا و ابوالبرکات هر یک نماینده یکی از دو تلقی از مکان هستند در مورد خلاء نیز که ابن سینا آن را ناممکن می شمارد ابوالبرکات به تفصیل نظر او را رد می کند و درصدد اثبات امکان خلاء است.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

حرکت از نگاه ابن سینا و ابوالبرکات بغدادی

هرچند ابوالبرکات مکان و زمان را شروط مقدم بر حرکت و زمان را نه مقدار حرکت که مقدار وجود می‌داند، با این حال معتقد است که می‌توان حرکت را بر حسب مفهومی شهودی از زمان، که غیر از مفهوم نظری زمان است، تعریف کرد و به این وسیله دَوری را که در تعریف ارسطو از حرکت وجود دارد که خروج تدریجی (و در نتیجه، زمانی) از قوه به فعل است، حل می‌کند. در بحث از وجود یا عدم حرکت که ابن سینا با تقسیم حرکت به قطعیه و تو...

متن کامل

حرکت از نگاه ابن سینا و ابوالبرکات بغدادی

هرچند ابوالبرکات مکان و زمان را شروط مقدم بر حرکت و زمان را نه مقدار حرکت که مقدار وجود می داند، با این حال معتقد است که می توان حرکت را بر حسب مفهومی شهودی از زمان، که غیر از مفهوم نظری زمان است، تعریف کرد و به این وسیله دَوری را که در تعریف ارسطو از حرکت وجود دارد که خروج تدریجی (و در نتیجه، زمانی) از قوه به فعل است، حل می کند. در بحث از وجود یا عدم حرکت که ابن سینا با تقسیم حرکت به قطعیه و تو...

متن کامل

نقد و بررسی دیدگاه ابوالبرکات بغدادی درباه چگونگی پیدایش کثیر از واحد

ابوالبرکات بغدادی قبل از بیان دیدگاه مختار خویش درباره مسئله چگونگی پیدایش کثیر از واحد، با نگاه تاریخی، نظریّه مشائیان را تبیین می‌کند و سپس به نقد دیدگاه حکیمان مشّایی می‌پردازد و در نهایت دیدگاه خویش را در طیّ چهار تقریر بیان می‌کند. در نقد و بررسی دیدگاه او نکات ذیل قابل‌طرح‌اند. او در بررسی دیدگاه مشائیان دچار خطای تاریخی شده است. میان دیدگاه او و برخی از متکلّمان مشابهت‌ها و اختلاف هایی دیده ...

متن کامل

مقایسه حکمت فلسفی و حکمت اخلاقی از دیدگاه ابوعلی سینا و ملامهدی نراقی

فلاسفه، حکمت را به دو قسم، نظری و عملی و حکمت عملی را به سه قسم، سیاست مدن، تدبیر منزل و اخلاق، تقسیم نموده‌اند واخلاق که یک قسم از حکمت عملی است، مشتمل بر فضایل چهارگانه، عفت، شجاعت، حکمت و عدالت است. در اینجا این سؤال پیش می‌آید که این حکمت که در زیرمجموعه اخلاق قرار گرفته با حکمت عملی که قسیم حکمت نظری است چه فرقی دارند؟ در این مقاله برآنیم تا دیدگاه بوعلی و مرحوم ملامهدی نراقی درباره فرق حک...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
آینه معرفت

جلد ۱۱، شماره ۲۶، صفحات ۰-۰

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023